ངས་བཏེགས་པའི་དབུ་མའི་ལམ།

དབུ་མའི་ལམ་པ་བ་དག་གིས་“རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞིའི་ནང་དུ་སྡོད་འདོད་ཡོད”་ཟེར་བ་འདིས་ཁོ་བོར་བློ་གཡེང་ཆེན་པོ་ཞིག་སྤྲད་ཡོང་གི་འདུག དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་བདག་གི་གོ་བའི་འདིའི་ནང་དོན་དེ་ཡིན། བདག་གིས་གོ་བའི་འདི་དོན་ནི་རང་ཅག་རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ལ་བཟོས་མི་བྱེད་པར་དེའི་འོག་ཏུ་ལོག་འདོད་ཡོད་ཟེར་བ་དེ་ཡིན། གལ་སྲིད་དེ་ཡིན་ན་གཤམ་དུ་གསལ་བའི་གནད་དོན་འདི་དག་གཟིགས་པ་ན་ཁོ་གཅིག་བུ་མིན་པར་འདི་ལ་འདོད་པ་མེད་མཁན་ད་དུང་མང་དུ་ཡོད་པར་བསམ། མང་པོ་ཞིག་གིས་ཅི་བསམ་འདི་བསམ་མེད་པར་དབུ་མའི་ལམ་ཞེས་འུར་སྒྲ་སྒྲོག་གི་ཡོད་པར་སྙམ།
དེའི་རྒྱུ་མཚན་ལ་ཁོ་བོས་རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ལས་དོན་ཚན་འགའ་ཞིག་བཀོད་ནས་ཀློག་པ་པོའི་མདུན་དུ་དཔྱད་གཞིར་འཇོག་པར་འདོད། དེ་ནི་དབུ་མའི་ལམ་ནི་འདི་ལྟར་མང་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས་མུན་ནག་མདའ་འཕེན་ལྟར་དུ་སོང་བའི་སྲིད་ཇུས་ཤིག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་གསལ་པོ་སྟོན་ཆེད་དུ་ཡིན། ཁོ་བོའི་ངོ་སྤྲོད་འདི་བརྒྱུད་ནས་དེ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་དག་གིས་མུན་ནག་མདའ་འཕེན་ནམ་རྨོངས་དད་ཀྱིས་འགྲོ་བཞིན་པ་ངོས་འཕྲོད་པའི་རེ་བ་ཡོད། འདིར་བོད་འགྱུར་བྱས་པ་རྣམས་ཁོ་བོས་ཧ་ཅང་བྲེལ་སྟབས་དང་ཁ་ཐུག་གི་གདོང་ཐད་ཙམ་གྱི་གོ་བ་གཞིར་བཞག་གིས་བསྒྱུར་བ་ཡིན་པས་འདི་ལ་ནོར་བ་དང་འཁྲུལ་བ་མེད་པར་ཡེ་ནས་མི་རློམ། འོན་ཀྱང་རྦད་དེ་ཡན་པར་སོང་ནས་དོན་ལ་མི་གནས་པའི་ནོར་འཁྲུལ་ཤོར་བའི་ཁས་ལེན་ཡང་ཞུ་མི་ཐུབ།
གཅིག༽ རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྔོན་བརྗོད་ཀྱི་ནང་དུ་ The basic task of the nation in the years to come is to concentrate its effort on socialist modernization. Under the leadership of the Communist Party of China and the guidance of Marxism- Leninism and Mao ZedongThought, the Chinese people of all nationalities will continue to adhere to the people's democratic dictatorship and follow the socialist road, steadily improve socialist institutions, develop socialist democracy, improve the socialist legal system and work hard and self-reliantly to modernize industry, agriculture, national defence and science and technology step by step to turn China into a socialist country with a high level of culture and democracy. ཞེས་འཁོད། འདི་བོད་སྐད་དུ་སྒྱུར་ནཿ
འབྱུང་འགྱུར་གྱི་ལོའི་ནང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཞི་རྩའི་ལས་འགན་ནི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་དེང་རབས་ཅན་དུ་སྒྱུར་བའི་ཐོག་ནུས་ཤུགས་སྤུངས་རྒྱུ་དེ་ཡིན། མརཁིས་ལེནིན་རིང་ལུགས་དང་། མའོ་ཙེ་ཏུང་གི་དགོངས་པ། ཀྲོང་གོ་གུང་ཕྲན་རིང་ལུགས་བཅས་ཀྱི་མཛུབ་སྟོན་འོག་རྒྱ་ནག་གི་མི་རིགས་སོ་སོའི་མི་མང་ཡོངས་ཀྱིས་དམངས་གཙོ་གཅིག་སྡུད་རིང་ལུགས་དང་། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལམ་བུར་ཤར་སྐྱོད་། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་། དམངས་གཙོ་ ཁྲིམས་དོན་བཅས་གོང་འཕེལ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། རྒྱ་ནག་འདི་ཚད་མཐོའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་རིག་གནས་དང་དམངས་གཙོ་ལྡན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཏུ་གོམ་པ་རིམ་སྤོས་ཀྱིས་སྒྱུར་ཆེད་དུ་བཟོ་ལས་དང་། ཞིང་ལས། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་འཇགས། ཚན་རིག་དང་འཕྲུལ་རིག་བཅས་དེང་རབས་ཅན་དུ་སྒྱུར་བར་འབད་འབུངས་བྱེད་དགོས། ཞེས་པར་འགྱུར།
འདིའི་ནང་དུ་ཁྱེད་ལ་མི་འདོད་པ་གང་འདུག རྒྱ་ནག་གི་མི་རིགས་སོ་སོའི་མི་མང་ཡོངས་ཀྱིས་དམངས་གཙོ་གཅིག་སྡུད་རིང་ལུགས་ཞེས་པ་འདི་ལ་གཅིག་སོམས་དང་། གལ་སྲིད་ང་ཚོ་དམངས་གཙོ་གཅིག་སྡུད་ལམ་ལུགས་སུ་འགྲོ་དགོས་ན་རང་ཅག་གི་དམངས་གཙོ་དང་རང་དབང་གང་དུ་སོང་སོམས། ལྷག་པར་དུ་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་དབང་ཆ་གང་དུ་སོང་།
གཉིས།༽ དེའི་རྗེས་སུ་དོན་ཚན་༣་པའི་ནང་་ Article 3. The state organs of the People's Republic of China apply the principle of democratic centralism. The National People's Congress and the local people's congresses at different levels are instituted through democratic election. They are responsible to the people and subject to their supervision. All administrative, judicial and procuratorial organs of the state are created by the people's congresses to which they are responsible and under whose supervision they operate. The division of functions and powers between the central and local state organs is guided by the principle of giving full play to the initiative and enthusiasm of the local authorities under the unified leadership of the central authorities. ཞེས་གསལ། འདི་བོད་སྐད་དུ་སྒྱུར་ནཿ
དོན་ཚན་༣། རྒྱ་ནག་མི་མང་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་སྲིད་གཞུང་གི་ལམ་ལུགས་དེ་དམངས་གཙོ་དབུས་སྡུད་རིང་ལུགས་ཡིན། རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་དང་རིམ་པ་སོ་སོའི་ས་གནས་མི་མང་འཐུས་ཚོགས་རྣམས་དམངས་གཙོའི་འོས་བསྡུའི་ལམ་ལུགས་ཀྱིས་འགྲུབ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་དག་གིས་གོང་རིམ་དང་མི་མང་གི་མདུན་དུ་འགན་ལེན་དགོས། མངའ་སྡེ་ཁག་གི་འཛིན་སྐྱོང་དང་། ཁྲིམས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ཁག་གང་ལ་འགན་ལེན་དགོས་པ་དང་གང་གི་བལྟ་རྟོགས་འོག་ཏུ་ལས་དོན་སྒྲུབ་དགོས་པའི་མང་ཚོགས་རང་ཉིད་ཀྱིས་སྐྲུན་དགོས། དབང་ཆ་གཅིག་བསྡུས་ཀྱི་གཅིག་གྱུར་དབུས་དབང་འཛིན་པའི་ལམ་སྟོན་འོག་དབུས་དང་མངའ་སྡེའི་དབང་ཚད་དང་ལས་དོན་ཆ་བགོས་བྱེད་ཚུལ་ནི་ས་གནས་དབང་འཛིན་པའི་སྣེ་ཁྲིད་དང་འདོད་འདུན་ཡོངས་སུ་སྦྱིན་པའི་ལྟ་གྲུབ་གཞིར་བཟུང་ནས་བྱེད་དགོས་ཀྱིན་ཡོད། ཞེས་གསལ་པར་འགྱུར།
འདིར་དབང་ཆ་གཅིག་བསྡུས་ཀྱི་གཅིག་གྱུར་དབུས་དབང་འཛིན་པའི་ལམ་སྟོན་འོག་ཞེས་པ་འདིའི་གོ་བ་གང་ལྟར་ལེན། གལ་སྲིད་དབང་ཆ་གཅིག་སྡུད་ཀྱི་ལམ་སྟོན་འོག་འགྲོ་དགོས་ན་ཆེས་མཐོའི་རང་སྐྱོང་ཞེས་པའི་དོན་དག་གང་དུ་སོང་།
གསུམ་༽ དོན་ཚན་༤་པའི་ནང་། Article 4. All nationalities in the People's Republic of China are equal. The state protects the lawful rights and interests of the minority nationalities and upholds and develops the relationship of equality, unity and mutual assistance among all of China's nationalities. Discrimination against and oppression of any nationality are prohibited; any acts that undermine the unity of the nationalities or instigate their secession are prohibited. The state helps the areas inhabited by minority nationalities speed up their economic and cultural development in accordance with the peculiarities and needs of the different minority nationalities. Regional autonomy is practised in areas where people of minority nationalities live in compact communities; in these areas organs of self- government are established for the exercise of the right of autonomy. All the national autonomous areas are inalienable parts of the People's Republic of China. The people of all nationalities have the freedom to use and develop their own spoken and written languages, and to preserve or reform their own ways and customs. འདུག འདི་བོད་སྐད་དུ་སྒྱུར་ནཿ
དོན་ཚན་༤། རྒྱ་ནག་མི་མང་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་མི་རིགས་ཡོངས་རྫོགས་འདྲ་མཉམ་ཡིན། སྲིད་གཞུང་གིས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ཐོབ་ཐང་དང་འདུན་པ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཅིང་། མི་རིགས་ཁག་གི་བར་འདྲ་མཉམ་དང་། ཆིག་སྒྲིལ། ཕན་ཚུན་རོགས་རེས་བཅས་ཀྱི་འབྲེལ་གོང་འཕེལ་དུ་གཏོང་ཞིང་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་རྒྱུ། མི་རིགས་གང་ཞིག་གི་ཐད་དུ་དབྱེ་འབྱེད་བྱེད་པ་བཀག་པ་ཡིན་ཞིང་། མི་རིགས་ཁག་གི་མཐུན་སྒྲིལ་ལ་གནོད་པའི་བྱ་བ་གང་ཡིན་ཡང་བཀག་པ་ཡིན། སྲིད་གཞུང་གིས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་འདུས་སྡོད་བྱེད་པའི་ས་ཁུལ་ལ་མི་རིགས་དེ་དང་དེའི་དམིགས་བསལ་གནས་ཚུལ་དང་དགོས་མཁོ་ལ་གཞིགས་ནས་དཔལ་འབྱོར་དང་རིག་གནས་ཀྱི་འཕེལ་ཚད་ཇེ་མགྱོགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ། མི་རིགས་ས་གནས་གཅིག་ཏུ་འཚོ་སྡོད་བྱེད་པའི་ས་ཁུལ་ལ་མི་རིགས་ས་གནས་རང་སྐྱོང་ལག་སྟར་བྱེད་ཅིང་། ས་གནས་འདི་དག་ཏུ་རང་སྐྱོང་གི་ཐོབ་ཐང་རྣམས་འཐོབ་ཆེད་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་འཛུགས་རྒྱུ། མི་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཡོངས་རྫོགས་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འབྲལ་དུ་མེད་པའི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཡིན་དགོས། རིགས་སོ་སོའི་མི་མང་ལ་རང་རང་གི་སྐད་ཡིག་ཡར་རྒྱས་གཏོང་བའི་རང་དབང་ཡོད་ཅིང་། རང་རང་གི་སྲོལ་ལུགས་ཉར་བའམ་བརྗེ་བའི་རང་དབང་ཡོད། ཅེས་སུ་འགྱུར།
འདིར་རྒྱ་ནག་མི་མང་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་མི་རིགས་ཡོངས་རྫོགས་འདྲ་མཉམ་ཡིན། ཞེས་པ་འདི་ཐོག་དང་པོ་གསན་སྐབས་སྙན་སྙན་འདྲ་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་རྒྱ་ནག་ནང་དུ་འདིའི་དོན་ནི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ལ་དམིགས་བསལ་ཐོབ་ཐང་མེད་ཅེས་པ་ཡིན།
བཞི་༽ དོན་ཚན་༥་ནང་། Article 5. The state upholds the uniformity and dignity of the socialist legal system. No law or administrative or local rules and regulations shall contravene the constitution. All state organs, the armed forces, all political parties and public organizations and all enterprises and undertakings must abide by the Constitution and the law. All acts in violation of the Constitution and the law must be investigated. No organization or individual may enjoy the privilege of being above the Constitution and the law. ཞེས་འདུག འདི་བོད་སྐད་ལཿ
དོན་ཚན་༥། སྲིད་གཞུང་གིས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་ཆེ་མཐོང་དང་གཅིག་མཐུན་རང་བཞིན་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུ། ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞི། སྲོལ་ཡིག ས་གནས་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་སོགས་ཁྲིམས་ཡིག་ག་འདྲ་ཞིག་ཡིན་རུང་རྩ་ཁྲིམས་དང་མི་མཐུན་པ་ཡོང་མི་ཆོག དམག་དཔུང་། སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་ཁག འབངས་ཀྱི་ཚོགས་པ་ཁག ཚོང་ལས་ཚོགས་པ་དང་འགན་ལེན་པ་སོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་རྩ་ཁྲིམས་ལ་བརྩི་སྲུང་བྱེད་དགོས། རྩ་ཁྲིམས་ལ་འགལ་འཛོལ་བྱུང་བའི་བྱ་བའི་རིགས་གང་ཡིན་ཡང་རྩད་ཞིབ་བྱེད་དགོས། གང་ཟག་སྒེར་དང་ཚོགས་པ་སུ་འདྲ་ཞིག་ཡིན་རུང་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་འོག་ཏུ་མ་གནས་པ་ཡོད་མི་ཆོག ཅེས་སུ་འགྱུར།
འདིར་གཤམ་དུ་རིམ་པར་འོང་བར་འགྱུར་བ་བཞིན་ ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞི། སྲོལ་ཡིག ས་གནས་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་སོགས་ཁྲིམས་ཡིག་ག་འདྲ་ཞིག་ཡིན་རུང་རྩ་ཁྲིམས་དང་མི་མཐུན་པ་ཡོང་མི་ཆོག ཞེས་པ་འདིས་རང་ཅག་གི་ལམ་ཁ་མང་པོ་ཞིག་རང་བཞིན་གྱིས་བཀག་ཟིན་ཡོད་པ་ར་འཕྲོད་པར་འགྱུར། རང་ཅག་གི་རེ་བ་ནི་རྩ་ཁྲིམས་ལས་ཐོབ་ཐང་ཡོད་ཚུལ་གསལ་ཡོད་པ་བཞིན་རང་སྐྱོང་རང་ཅག་གིས་བཅའ་ཁྲིམས་ཤིག་བཟོས་ནས་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུ་དེ་རེད། འོན་ཀྱང་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་རྩ་ཁྲིམས་ལས་རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་བཟོ་བའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་ཟེར་ཞིང་། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་གོང་རིམ་ལས་ཆོག་མཆན་མེད་པར་བཟོ་མི་ཆོག་ཟེར། རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ལ་འདི་ལྟར་མགོ་མཇུག་མི་མཚུངས་བའི་རང་བཞིན་མང་བས་ལག་ལེན་ཇི་ལྟར་བྱ།
ལྔ་༽ དོན་ཚན་༡༠་བར། Article 10. Land in the cities is owned by the state. Land in the rural and suburban areas is owned by collectives except for those portions which belong to the state in accordance with the law; house sites and private plots of cropland and hilly land are also owned by collectives. The state may in the public interest take over land for its use in accordance with the law. No organization or individual may appropriate, buy, sell or lease land, or unlawfully transfer land in other ways. All organizations and individuals who use land must make rational use of the land. ཞེས་གསལ། དེ་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ནཿ
དོན་ཚན་༡༠། གྲོང་ཁྱེར་ཁག་གི་ནང་གི་ས་ཆ་ནི་སྲིད་གཞུང་ལ་དབང་བ་ཡིན། ཁྲིམས་ལུགས་གཞིར་བཟུང་ས་ཆ་འགའ་རེ་སྲིད་གཞུང་ལ་དབང་བ་ཕུད་གྲོང་ཁྱེར་དང་ལྗོངས་ཁག་ས་ཆ་རྣམས་སྤྱི་འདུས་ལ་དབང་བ་མ་ཟད། ཁང་ས། སྒེར་གྱི་ས་ཆ། ཞིང་ས། རི་ར་བ་དག་ཀྱང་སྤྱི་འདུས་ལ་དབང་བ་ཡིན། སྲིད་གཞུང་གིས་མི་དམངས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་ཆེད་ས་ཆ་ཁྲིམས་ལུགས་བཞིན་ལེན་ཆོག ཚོགས་པ་དང་སྒེར་སུ་འདྲ་ཞིག་གིས་ཀྱང་ས་ཆ་ཉར་བ། ཉོ་བ། བཙོང་བ། བོག་མར་གཏོང་བ་འམ་ཁྲིམས་འགལ་གྱིས་བཤུག་པ་སོགས་བྱེད་མི་ཆོག མི་སྒེར་དང་ཚོགས་པ་སུ་ཡིན་རུང་ས་ཆ་བེད་སྤྱོད་ཚུལ་བཞིན་བྱེད་དགོས། ཞེས་པར་འགྱུར་།
འདིར་ཞུ་དགོས་པ་ཞིག་མི་འདུག རང་ཅག་ལ་བདག་པོ་རྒྱག་རྒྱུའི་ས་ཞིག་གང་དུ་འདུག རང་སྐྱོང་ཡིན་པས་ས་གནས་ཀྱི་ཁྲིམས་བཟོ་ཡི་ཡིན་ཟེར་ན་དོན་ཚན་ལྔ་བ་དྲན་པར་མཛོད། རང་ཅག་གིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཕུལ་བའི་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་ཡིག་ཆའི་ནང་དུ་ཡོང་རྒྱལ་ཁབ་ལ་དབང་པའི་ས་ཕར་ཕུད་་་ཞེས་པ་ཞིག་བྲིས་འདུག ཐུགས་བསམ་བཞེས་དང་། བོད་ཡུལ་གངས་ཅན་གྱི་ལྗོངས་འདི་ན་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ལ་དབང་པའི་ས་གང་ན་ཡོད་ཤེས།
དྲུག་༽ དོན་ཚན་༢༨་པའི་ནང་། Article 28. The state maintains public order and suppresses treasonable and other counter- revolutionary activities; that endanger State security; it penalizes actions that endanger public security and disrupt the socialist economy and other criminal activities, and punishes and reforms criminals. ཞེས་གསལ། འདི་བོད་སྐད་ལཿ
དོན་ཚན་༢༨་པ། སྲིད་གཞུང་གིས་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲིམས་ལུགས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་། སྲིད་གཞུང་གི་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་ཉེན་ཁ་བཟོ་བའི་སྲིད་གཞུང་གཏོར་བཤིག་དང་གསར་རྗེ་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་རྣམས་བཙན་གནོན་བྱེད་རྒྱུ། དེས་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་ཉེན་ཁ་བཟོ་བ་དང་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ལ་གནོད་སྐྱེལ་བ། ཉེས་དོན་གཞན་དག་བཅས་ལ་ཉེས་ཆད་གཅོད་རྒྱུ་དང་། ཉེས་ཅན་པ་རྣམས་ལེགས་བཅོས་བྱེད་རྒྱུ།
བོད་གངས་ཅན་ཡོངས་རྫོགས་དམྱལ་བའི་བཙོན་དུ་ཁྲིད་པར་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་དོན་ཚན་འདི་གཅིག་བུ་ལས་མི་དགོས། ད་བར་དུ་དམྱལ་བ་མི་ཡུལ་དུ་བྱུང་བ་འདྲ་བའི་དཀའ་སྡུག་ཚད་མེད་པ་འདི་དག་དོན་ཚན་འདི་རིགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡོང་གི་ཡོད། རྩ་ཁྲིམས་ལ་བཟོ་བཅོས་མ་རྒྱབ་པར་དུ་དབུ་མའི་ལམ་པ་བ་ཁྱེད་རྣམས་འདི་ལས་ཐར་ས་ཞིག་མཐོང་ངམ། ཡང་ན་རང་ཅག་འདི་ལས་ཐར་བའི་ཐབས་ཤིག་རྙེད་སྲིད་དམ།
བདུན་༽ དོན་ཚན་༣༥་པ། Article 35. Citizens of the People's Republic of China enjoy freedom of speech, of the press, of assembly, of association, of procession and of demonstration. ཞེས་གསལ། འདི་བོད་སྐད་དུ་སྒྱུར་ནཿ
དོན་ཚན་༣༥། རྒྱ་ནག་མི་མང་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འབངས་མི་ཡོངས་ལ་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་། གསར་འགྱུར་རང་དབང་། འདུ་འཛོམས་རང་དབང་། ཚོགས་པ་འཛུགས་པའི་རང་དབང་། ཁྲོམ་སྐོར་དང་བང་འགྲོའི་རང་དབང་བཅས་ཡོད།
རང་ཅག་གིས་དོན་ཙན་༣༥་པ་འདི་ཙམ་ལ་མིག་ཡ་གཅིག་བཙུམ་ནས་རེ་བ་རྒྱབ་ནས་བསྡད་ཡོད་པར་སྣང་། རྩ་ཁྲིམས་ལ་དོན་ཚན་འདི་གསར་དུ་བཅུག་པ་ཞིག་མིན་པར་སྔར་སྔ་མོ་ཞིག་ནས་བྲིས་ཡོད་ཀྱང་། ལག་ལེན་ལ་སྟར་དགོས་མི་དགོས་ནི་དཔོན་རིགས་དག་གི་སེམས་པའི་འཆར་སྒོ་ཙམ་ཡིན། དེ་མིན་ན་སྐུ་ཞབས་བཀྲ་རྒྱལ་ལགས་དང་། ལྕམ་འཇམ་དབྱངས་སྐྱིད་ལགས། སྐུ་ཞབས་ཐེའུ་རང་། ཞོགས་ལྗང་། སྐུ་ཞབས་སྒྲོལ་མ་སྐྱབས་ལགས། གླུ་བ་ནམ་མཁའ་དང་། བཀྲ་ཤིས་དོན་འགྲུབ་སོགས་གྲངས་ལས་འདས་པ་ཞིག་བཙོན་དམྱལ་བའི་དཀའ་སྡུག་དེ་མྱོང་དགོས་གང་ཡོད། མཐའ་ན་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་པ་ཡང་འཛིན་བཟུང་བྱེད་ཀྱི་མི་འདུག་གམ།
དོན་ཚན་༣༧་པ། Article 37. The freedom of person of citizens of the People's Republic of China is inviolable. No citizen may be arrested except with the approval or by decision of a people's procuratorate or by decision of a people's court, and arrests must be made by a public security organ. Unlawful deprivation or restriction of citizens' freedom of person by detention or other means is prohibited; and unlawful search of the person of citizens is prohibited. འདི་བོད་སྐད་ལཿ
དོན་ཚན་༣༧། རྒྱ་ནག་མི་མང་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འབངས་མིའི་གང་ཟག་གི་རང་དབང་ནི་བརྡལ་བཤིག་གཏོང་ཆོག མི་མང་ཁྲིམས་ཁང་ཁག་ནས་ཆོག་མཆན་མེད་པར་ཡུལ་མི་གང་བྱུང་འཛིན་བཟུང་བྱེད་མི་ཆོག་ལ། སྤྱི་བདེ་མི་སྣང་ཁོ་ནས་མ་གཏོགས་གཞན་གྱིས་མི་ཆོག ཁྲིམས་ལུགས་དང་མི་མཐུན་པའི་བཀག་ཉར་སོགས་ཐབས་ལམ་གཞན་གྱིས་གང་ཟག་གི་རང་དབང་བརྡལ་གཤིག་གཏོང་མི་ཆོག
དོན་ཚན་༣༩་པ། Article 39. The home of citizens of the People's Republic of China is inviolable. Unlawful search of, or intrusion into, a citizen's home is prohibited. ཞེས་འཁོད། འདི་བོད་སྐད་ལཿ
དོན་ཚན་༣༩། རྒྱ་ནག་མི་མང་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འབངས་མིའི་ཁྱིམ་གྱི་སྲོལ་གང་བྱུང་བརྡལ་བཤིག་གཏོང་མི་ཆོག ཁྲིམས་ལུགས་དང་མི་མཐུན་པར་འབངས་མིའི་ཁྱིམ་དུ་འཛུལ་བ་དང་སྔོག་གཤེར་བྱེད་མི་ཆོག
དོན་ཚན་༤༡་པ་ལ། Article 41. Citizens of the People's Republic of China have the right to criticize and make suggestions to any state organ or functionary. Citizens have the right to make to relevant state organs complaints and charges against, or exposures of, violation of the law or dereliction of duty by any state organ or functionary; but fabrication or distortion of facts with the intention of libel or frame-up is prohibited. In case of complaints, charges or exposures made by citizens, the state organ concerned must deal with them in a responsible manner after ascertaining the facts. No one may suppress such complaints, charges and exposures, or retaliate against the citizens making them. Citizens who have suffered losses through infringement of their civil rights by any state organ or functionary have the right to compensation in accordance with the law. ཞེས་འཁོད། འདི་བོད་སྐད་ལཿ
དོན་ཚན་༤༡། རྒྱ་ནག་མི་མང་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འབངས་མི་ལ་སྲིད་གཞུང་གི་མ་ལག་གང་ལ་ཡང་སྐྱོན་བརྗོད་དང་གྲོས་འདེབས་བྱེད་པའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད། འབངས་མི་རྣམས་ལ་ལུགས་དང་མཐུན་པའི་སྲིད་གཞུང་གི་མ་ལག་གང་གི་གྱོད་གཏུགས་བྱེད་པ་དང་ཐེར་འདོན་བྱེད་པའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད། འོན་ཀྱང་དམའ་འབེབས་བྱེད་ཆེད་གནས་ཚུལ་འཁྱོག་བཅོས་བྱེད་མི་ཆོག གལ་སྲིད་གྱོད་གཏུགས་བྱས་པ་དང་ཐེར་འདོན་བྱས་པའི་རིགས་བྱུང་ན་སྲིད་གཞུང་གིས་འགན་ལེན་ཡོད་པའི་སྒོ་ནས་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས། སུས་ཀྱང་གྱོད་གཏུགས་བྱས་པ་དང་ཐེར་འདོན་བྱས་པའི་དག་ནག་བསུབ་བྱས་པ་འམ་ལན་སློག་པ་སོགས་བྱེད་མི་ཆོག འབངས་མི་སུ་ཞིག་གི་ཐོབ་ཐང་སོགས་འཕྲོག་པ་ལ་ཁྲིམས་ལུགས་བཞིན་གུན་བསབ་རག་པའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད། ཅེས་སུ་འགྱུར་།
དོན་ཚན་འདི་དག་ནི་འཛམ་གླིང་མགོ་སྐོར་གཏོང་བའི་ཤེལ་སྒོའི་ནང་གི་མོག་མོག་དང་བར་སྣང་གི་འཇའ་ཚོན་དེ་རེད། དབུ་མའི་ལམ་པ་བ་ཡང་འདི་དག་ལ་རེ་བ་བརྒྱབ་ནས་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཁོ་བོས་འདི་དག་འདིར་དྲངས་དོན་ནིཿ ཁྲིམས་གཞི་འདི་དག་རྩ་ཁྲིམས་སུ་བཀོད་ནས་ད་བར་ལོ་དེ་ཙམ་སོང་ཡང་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་བ་ཞིག་བྱུང་མྱོང་ངམ། འོ་ན་རྩ་ཁྲིམས་ལ་ཅིག་གསལ་འདུག ཉིག་གསལ་འདུག་ཅེས་རེ་བ་རྒྱག་པ་ནི་རེ་བ་སྟོང་བ་མིན་ནམ། རྩ་ཁྲིམས་སུ་གསལ་ཡང་ལག་ལེན་སྟར་འདོད་མེད་ན་སྟར་མི་དགོས་པར་ལོ་༦༠་སོང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཅན་ཚུལ་མིན་གྱི་སྲིད་གཞུང་དེ་ལ་དབུ་མའི་ལམ་གྱིས་གྲོས་མགོ་བཏོན་པ་ཙམ་ཀྱིས་རྩ་ཁྲིམས་ལ་གསལ་བ་ཐམས་ཅད་ལག་ལེན་སྟར་མཁན་ཚུལ་ལྡན་ཅན་དུ་གློ་བུར་དུ་དུས་ཚོད་ཐུང་ངུའི་ནང་འགྱུར་བའི་རེ་བ་བྱེད་པ་ནི་བརྗུ་འཕྲུལ་ཞིག་ལ་རེ་བ་དང་གཉིས་སུ་མེད་པ་མིན་ནམ། དུས་ཚོད་ཐུང་ངུའི་ནང་ཟེར་དགོས་དོན་ནི་དབུ་མའི་ལམ་འདི་མགྱོགས་ཡིན་པར་སྒྲོག་པའི་དབང་གིས་རྐང་བཙུགས་ནས་བྲིས་པ་ཡིན། དགོངས་པ་བཞེས་རོགས་ཞུ་ཆེད་དུ་ཡིན།
བརྒྱད་༽ Article 57. The National People's Congress of the People's Republic of China is the highest organ of state power. Its permanent body is the Standing Committee of the National People's Congress. བོད་སྐད་དུཿ
དོན་ཚན་༥༧། རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་ནི་སྲིད་གཞུང་གི་དབང་ཆ་ཆེ་ཤོས་དེ་ཡིན། དེའི་གཏན་སྡོད་ལས་བྱེད་ནི་རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་རྒྱུན་ལས་ལྷན་ཚོགས་ཡིན། ཞེས་གསལ།
འདིར་བསམ་རྒྱུ་ནི་གལ་སྲིད་རང་ཅག་ལ་དབུ་མའི་ལམ་ཞིག་རག་ན་རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་འོག་ཏུ་འགྲོ་དགོས་སམ་མི་དགོས། དགོས་ན་འོག་ཏུ་གནད་དོན་མང་དག་ཅིག་འོག་ཏུ་འབྱུང་རྒྱུ་ཡིན་པས་ཐུགས་གཞིགས་གནང་བར་ཞུ།
དགུ་༽ དོན་ཚན་༥༨། Article 58. The National People's Congress and its Standing Committee exercise the legislative power of the state. བོད་སྐད་དུཿ
དོན་ཚན་༥༨། རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་རྒྱུན་ལས་ལྷན་ཚོགས་ལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཁྲིམས་བཟོའི་དབང་ཆ་ཡོད། ཞེས་གསལ།
བཅུ་༽ Article 59. The National People's Congress is composed of deputies elected by the provinces, autonomous regions and municipalities directly under the Central Government, and by the armed forces. All the minority nationalities are entitled to appropriate representation. Election of deputies to the National People's Congress is conducted by the Standing Committee of the National People's Congress. The number of deputies to the National People's Congress and the manner of their election are prescribed by law. བོད་སྐད་དུཿ
དོན་ཚན་༥༩། རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་ནི་ཐད་གཏོགས་ས་ཁུལ་དང་། དམག་དཔུང་། ཞིང་ཆེན་ཁག རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་ཁག་བཅས་ནས་བདམ་པའི་འཐུས་མི་དག་གིས་གྲུབ་ཡོད། རིགས་སོ་སོའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཡོངས་ལ་རང་རང་གི་འཐུས་མི་གཏོང་བའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད། རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་ལ་འོས་འདེམས་ནི་རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་རྒྱུན་ལས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་བྱེད་པ་ཡིན། འོས་བསྡུ་ཇི་ལྟར་བྱེད་སྟངས་དང་མི་རིགས་རེ་ལ་འཐུས་མི་གྲངས་ཇི་ཙམ་ཡོད་པ་ནི་འབྲེལ་ཡོད་ཁྲིམས་ལུགས་སུ་གསལ་ཡོད།
རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་འབྲུ་དོན་འདིའི་འོག་ཏུ་རང་རེའི་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་སྤྱི་འཐུས་དག་ཇི་ལྟར་བསྐོ། ལྷག་པར་དུ་རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་ལ་བོད་ཀྱི་འཐུས་མི་གཏོང་བའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་ཅིང་དེའི་གྲངས་འབོར་གང་ཙམ་ཡོད། དེ་དག་གིས་རྩ་ཁྲིམས་ལ་བཟོ་བཅོས་བྱེད་པའི་ཐོག་ལ་ནུས་ཤུགས་ག་ཚོད་འདོན་ཐུབ་ཀྱི་རེད།
བཅུ་གཅིག༽ Article 62. The National People's Congress exercises the following functions and powers:
1) To amend the Constitution;
3) To enact and amend basic statutes concerning criminal offences, civil affairs, the state organs and other matters;
7) To elect the President of the Supreme People's Court;
11) To alter or annul inappropriate decisions of the Standing Committee of the National People's Congress;
13) To decide on the establishment of special administrative regions and the systems to be instituted there;
དོན་ཚན་༦༢། རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་ལ་གཤམ་གསལ་གྱི་དབང་ཚད་དག་ཡོད།
༡ རྩ་ཁྲིམས་སྐྱར་བཅོས།
༣ ཉེས་དོན། དམངས་དོན། སྲིད་གཞུང་གི་དོན་དང་། དོན་གཞན་ཐོག་ལ་ཡོད་པའི་གཞི་རྩའི་ཁྲིམས་སྲོལ་རྣམས་ལག་ལེན་དང་བསྐྱར་བཅོས་བྱེད།
༧ ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཁང་གི་ཚོགས་གཙོ་བསྐོ་བ།
༡༡ རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་རྒྱུན་ལས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ཐག་གཅོད་ནོར་བའི་རིགས་དག་ཐེར་བྱེད་པ།
༡༣ དམིགས་བསལ་འཛིན་སྐྱོང་ས་གནས་འཛུགས་པ་དང་དེའི་འགྲོ་ལུགས་ཁག་གཏན་འབེབས་བྱེད་པ།


བཅུ་གཉིས་༽ Article 63. The National People's Congress has the power to recall or remove from office the following persons:
(1) The President and the Vice-President of the People's Republic of China;
(2) The Premier, Vice-Premiers, State Councillors, Ministers in charge of Ministries or Commissions and the Auditor-General and the Secretary-General of the State Council;
(3) The Chairman of the Central Military Commission and others on the commission;
(4) The President of the Supreme People's Court; and
(5) The Procurator-General of the Supreme People's Procuratorate.
དོན་ཚན་༦༣། རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་ལ་གཤམ་གསལ་གང་ཟག་རྣམས་གོ་ས་ཕྱིར་བསྡུ་བའི་དབང་ཚད་ཡོད།
1. རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་བགྲེས་གཞོན།
2. སྲིད་བློན། རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁབ་ལྷན་ཚོགས། བློན་ཆེན་ཁག སྤྱི་ཁབ་རྩིས་ཞིབ་ཆེན་མོ་དང་། རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོ།
3. དམག་དོན་ཁང་གི་དམག་སྤྱི་ཆེན་མོ་སོགས་དམག་སྤྱི་རྣམས།
4. ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཚོགས་གཙོ།
5. ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཁྲིམས་རྩོད་པ་ཆེན་མོ་བཅས་སོ།
དཔོན་རིགས་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་གིས་ལས་དོན་བཟང་བ་། དཔེར་ན་བོད་ལ་ཕན་པའི་ལས་དོན་སོགས་བྱས་རུང་དེ་ལ་མཐོང་རྒྱ་ཐོས་རྒྱ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གོ་རྟོགས་མི་རིགས་ཀྱི་གནད་དོ་ལ་སེམས་ཁུལ་སོགས་མེད་པའི་རྒྱ་ནག་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་ཚོགས་མི་མང་ཕྱོགས་ཀྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་མེད་ན་དཔོན་རིགས་དེའི་གོ་ས་འཆོར་རྒྱུ་ཡིན། དེས་ན་རང་གི་གོ་ས་བློས་བཏང་ནས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་དོན་དུ་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་དཀོན་པོ་ཡིན་པ་སྤྱིར་བཏང་གི་ཆོས་ཉིད་ཅིག་རེད། གནས་སྟངས་འདི་འདྲའི་འོག་རང་རེའི་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་ནང་དུ་རང་ཅག་ལ་མདུན་ལམ་གང་འདུག
བཅུ་གསུམ་༽ Article 64. Amendments to the Constitution are to be proposed by the Standing Committee of the National People's Congress or by more than one-fifth of the deputies to the National People's Congress and adopted by a majority vote of more than two-thirds of all the deputies to the Congress. Statutes and resolutions are adopted by a majority vote of more than one half of all the deputies to the National People's Congress.
དོན་ཚན་༦༤། རྩ་ཁྲིམས་ལ་བསྐྱར་བཅོས་བྱེད་པར་རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་རྒྱུན་ལས་ལྷན་ཚོགས་སམ། རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་འཐུས་མིའི་གྲངས་ཀྱི་ལྔ་ཆ་གཅིག་ལས་མང་བའི་གྲངས་འབོར་གྱིས་འཚམས་སྦྱོར་བྱེད་དགོས་ཤིང་། རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་འཐུས་མིའི་གྲངས་ཀྱི་གསུམ་ཆ་གཉིས་ལས་མང་བའི་གྲངས་འབོར་གྱིས་འོས་གྲངས་ཐོབ་ན་གཞི་ནས་བསྐྱར་བཅོས་ལ་འགྲོ། ཁྲིམས་ཡིག་གཞན་དག་ལ་རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་འཐུས་མིའི་མང་མོས་ཙམ་གྱིས་བསྐྱར་བཅོས་བྱེད་དགོས།
གོང་གི་རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་དབང་ཚད་འདི་དག་ལས་༡། ༣། ༡༢། ༡༣། རྣམས་ལ་དགོངས་པ་ཞིབ་པར་བཞེས་ནས་ཀློག་པར་འཚལ། མ་འོངས་པར་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་འོག་ནས་བོད་དུ་ལོགས་ཤིང་རྒྱལ་མི་མང་འཐུས་འཚོགས་ལ་བཏང་བའི་བོད་ཀྱི་འཐུས་མི་རྣམས་ལ་འདི་དག་གི་ཐོག་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་སྤྲོད་པའི་ནུས་པ་ག་ཚོད་ཡོང་སྲིད། ད་ལྟ་འདིར་དོན་ཚན་༦༤་བར་གཟིགས་དང་། རང་རེའི་མངོན་འདོད་ཅིག་ཇི་སྲིད་རྒྱ་མི་རྣམས་ཀྱིས་གལ་ཆེན་དུ་མ་མཐོང་དེ་སྲིད་དུ་ཁྲིམས་ཐོག་ནས་འོང་ཐབས་མེད་པར་གྱུར་མི་འདུག་གམ།
བཅུ་གསུམ་༽ Article 65. The Standing Committee of the National People's Congress is composed of the following: The Chairman; The Vice-Chairmen; The Secretary-General; and Members. Minority nationalities are entitled to appropriate representation on the Standing Committee of the National People's Congress. The National People's Congress elects, and has the power to recall, all those on its Standing Committee. No one on the Standing Committee of the National People's Congress shall hold any post in any of the administrative, judicial or procuratorial organs of the state.
དོན་ཚན་༦༥། རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་རྒྱུན་ལས་ལྷན་ཚོགས་ནི་གཤམ་གསལ་རྣམས་ལས་གྲུབཿ གཙོ་འཛིན་དགྲེས་པ་དང་གཞོན་པ། སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ་དང་ཚོགས་མི་བཅས་ཡིན། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་དག་ལ་རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་རྒྱུན་ལས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ནང་དུ་འཐུས་མི་གཏོང་བའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད། རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་ལ་རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་རྒྱུན་ལས་ལྷན་ཚོགས་འདེམས་པ་དང་ཕྱིར་བསྡུ་བའི་དབང་ཚད་ཀྱང་ཡོད། རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་རྒྱུན་ལས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་སུས་ཀྱང་སྲིད་གཞུང་གི་འཛིན་སྐྱོང་དང་ཁྲིམས་ལུགས་སོགས་གང་དུ་ཡང་ལས་གནས་སུ་འདུག་མི་ཆོག


བཅུ་བཞི་༽ Article 67. The Standing Committee of the National People's Congress exercises the following functions and powers:
1) To interpret the Constitution and supervise its enforcement;
2) To enact and amend statutes with the exception of those which should be enacted by the National People's Congress;
4) To interpret statutes;
8) To annul those local regulations or decisions of the organs of state power of provinces, autonomous regions and municipalities directly under the Central Government that contravene the Constitution, the statutes or the administrative rules and regulations;
20) To decide on entering the state of emergency throughout the country or in particular provinces, autonomous regions, or municipalities directly under the Central Government; and
དོན་ཚན་༦༧། རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་རྒྱུན་ལས་ལྷན་ཚོགས་ལ་གཤམ་གསལ་གྱི་དབང་ཚད་ཡོདཿ
༡་ རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་འགྲེལ་བ་དང་དེའི་ལག་སྟར་ལ་བལྟ་རྟོགས།
༢་ རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་གྱིས་ངོས་ནས་ལག་སྟར་བྱེད་དགོས་རིགས་ཀྱི་ཁྲིམས་ཡིག་ཁག་ལ་བཟོ་བཅོས་དང་ལག་སྟར།
༤་ ཁྲིམས་ཡིག་ཁག་ལ་འགྲེལ་བཤད།
༨་ ས་གནས་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་དང་། ཞིང་ཆེན་དང་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་དང་ཐད་གཏོགས་གྲོང་སྡེའི་བཀའ་དང་ཐག་གཅོད་གང་ཞིག་རྩ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་ཡིག་གཞན་དང་སྲོལ་ཡིག་དང་བཅའ་ཁྲིམས་གང་རུང་ལ་འགལ་ཡོད་རིགས་རྩིས་མེད་གཏོང་བ།
༢༠་ རྒྱལ་ཡོངས་དང་། ཞིང་ཆེན། རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ། ཐད་གཏོགས་གྲོང་སྡེ་སོགས་ཀྱི་ནང་དུ་ཛ་དྲག་གི་དུས་བབས་ཁྱབ་བསྒྲགས།


རྒྱ་ནག་གི་ནང་དུ་ཁྲིམས་བཟོ་མཁན་དང་། དེ་ལག་ལེན་སྟར་བྱེད་མཁན། དེ་ལ་འགྲེལ་མཁན་ནམ་དེ་སྲུང་མཁན་བཅས་གསུམ་ཀ་གཅིག་ཡིན་པ་འདི་ལ་ལྟོས་དང་། རྩ་ཁྲིམས་ལ་འགྱུར་བཅོས་མ་ཐེབས་པར་དུ་དམངས་གཙོ་ཞེས་པའི་དྲི་མ་ཙམ་ཡང་མི་བྲོ་བ་འདིར་གཟིགས་དང་།




བཅུ་བཞི་༽ Article 89. The State Council exercises the following functions and powers:
1) To adopt administrative measures, enact administrative rules and regulations and issue decisions and orders in accordance with the Constitution and the statutes;
4) To exercise unified leadership over the work of local organs of state administration at different levels throughout the country, and to lay down the detailed division of functions and powers between the Central Government and the organs of state administration of provinces, autonomous regions and municipalities directly under the Central Government;
8) To direct and administer the work concerning civil affairs, public security, judicial administration, supervision and other related matters;
11) To direct and administer affairs concerning the nationalities and to safeguard the equal rights of minority nationalities and the right of autonomy of the national autonomous areas;
13) To alter or annul inappropriate orders, directives and regulations issued by the ministries or commissions;
14) To alter or annul inappropriate decisions and orders issued by local organs of state administration at different levels;
15) To approve the geographic division of provinces, autonomous regions and municipalities directly under the Central Government, and to approve the establishment and geographic division of autonomous prefectures, counties, autonomous counties and cities;


དོན་ཚན་༨༩། རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་ལ་གཤམ་གསལ་གྱི་དབང་ཚད་ཡོདཿ
༡་ རྩ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་ཡིག་གཞིར་བཟུང་འཛིན་སྐྱོང་གི་སྲོལ་ཡིག་བཟོ་རྒྱུ་དང་དེ་ལག་སྟར།
༤་ ཞིང་ཆེན་ཁག་དང་། རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་ཁག་དང་། ཐད་གཏོགས་གྲོང་སྡེ་ཁག་གི་ལས་དོན་གཅིག་གྱུར་ཅན་བཟོ་བ་དང་། དབུས་དང་རིམ་པ་ཁག་གི་འཛིན་སྐྱོང་གི་ལས་དོན་ཆ་བགོས་བྱེད་རྒྱུ།
༨་ མང་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་དོན། མི་མང་གི་བདེ་འཇགས། ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་སོགས་ལ་ངེས་སྟོན་བྱེད་རྒྱུ།
༡༡་ གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་གནད་དོན་དང་། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ། རང་སྐྱོང་གི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་བཅས་བྱེད་པ།
༡༣་ བློན་ཆེན་ནམ་དོན་གཅོད་ཁག་གིས་བཏང་བའི་བཀའ་ཡིག་དང་སྒྲིག་གཞི་མི་འོས་པ་རྣམས་འགྱུར་བ་དང་ནུས་མེད་གཏོང་བ།
༡༤་ རིམ་པ་སོ་སོའི་ས་གནས་འཛིན་སྐྱོང་ཁག་གིས་བཏང་བའི་བཀའ་ཡིག་དང་སྒྲིག་གཞི་མི་འོས་པ་རྣམས་འགྱུར་བ་དང་ནུས་མེད་གཏོང་བ།
༡༥་ ཞིང་ཆེན། རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ། ཐད་གཏོགས་གྲོང་སྡེ་སོགས་ཀྱི་ས་བགོས་ལ་འགྲིག་མཆན་དང་། རང་སྐྱོང་ཁུལ། རང་སྐྱོང་ལྗོངས། རང་སྐྱོང་གྲོང་ཁྱེར་སོགས་གསར་བཟོ་ལ་འགྲིག་མཆན་འགོད་རྒྱུ།
རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་ལ་དབང་ཆ་འདི་དག་ཡོད་པ་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་དགོངས་དོན་ཡིན། ལྷག་པར་དུ་དབང་ཆ་༡༡། ༡༣། ༡༤། ༡༥་པ་བཅས་ལ་དགོངས་པ་ཞིག་བཞེས་དང་། དབུ་མའི་ལམ་གྱི་འོག་ཏུ་རང་ཅག་ལ་བདེ་བ་ཞིག་འོང་ཐུབ་ས་རེད་དམ། འདི་དག་ནི་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་དབང་ཚད་ཡིན་ཞིང་། དབང་ཚད་དེ་མི་མང་གི་འདོད་མོས་ལ་བསྟུན་དགོས་པའི་སྐོར་གང་ཡང་འཁོད་མེད་པས་བརྒྱ་ཐག་གཅིག་གཅོད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་རེད་འདུག
བཅོ་ལྔ་༽ Article 95. People's congresses and people's governments are established in provinces, municipalities directly under the Central Government, counties, cities, municipal districts, townships, nationality townships and towns. The organization of local people's congresses and local people's governments at different levels is prescribed by law. Organs of self-government are established in autonomous regions, autonomous prefectures and autonomous counties. The organization and working procedures of organs of self-government are prescribed by law in accordance with the basic principles laid down in Sections V and VI of Chapter Three of the Constitution.
དོན་ཚན་༩༥། ཞིང་ཆེན་ཁག་དང་། ཐད་གཏོགས་གྲོང་སྡེ་ཁག ཁུལ་ཁག གྲོང་ཁྱེར་ཁག གྲོང་ཁུལ་རྫོང་ཁག གྲོང་རྡལ་ཁག མི་རིགས་གྲོང་རྡལ་དང་གྲོང་རྡལ་ཁག་བཅས་ལ་མི་མང་འཐུས་འཚོགས་དང་། མི་མང་སྲིད་གཞུང་འཛུགས་རྒྱུ་ཡིན། རིམ་པ་སོ་སོའི་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་འདུ་དང་། མི་མང་སྲིད་གཞུང་ཁག་ཁྲིམས་ལུགས་གཞིར་བཟུང་ནས་འཛུགས་རྒྱུ་རེད། རང་སྐྱོང་ས་གནས། རང་སྐྱོང་ཁུལ། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་བཅས་ལ་རང་སྲིད་ཀྱི་སྲིད་གཞུང་འཛུགས་རྒྱུ། རང་སྐྱོང་ས་གནས། རང་སྐྱོང་ཁུལ། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་བཅས་སུ་རང་སྐྱོང་གི་སྲིད་གཞུང་འཛུགས་རྒྱུ། རང་སྐྱོང་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྒྲུན་ཕྱོགས་ཁྲིམས་ལུགས་གཞིར་བཟུང་བྱེད་རྒྱུ་སྟེ། རྩ་ཁྲིམས་ལེའུ་༣་པའི་ནང་གསེས་ལྔ་བ་དང་དྲུག་པ་གཞིར་བཟུང་ནས་བྱེད་རྒྱུ།
རྩ་ཁྲིམས་ལེའུ་གསུམ་པའི་ནང་གསེས་ལྔ་བ་དང་དྲུག་པ་ནི་རྩ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་༩༥་ནས་༡༢༢་བར་ལ་གོ་བ་ཡིན་པས་མུ་མཐུད་ནས་རང་ཅག་ལ་ཁེ་གྱོང་གང་འདྲ་འདུག་པ་དཔྱད་པར་འཚལ།
བཅུ་དྲུག་༽ Article 100. The people's congresses of provinces and municipalities directly under the Central Government, and their standing committees, may adopt local regulations, which must not contravene the Constitution, the statutes and the administrative rules and regulations, and they shall report such local regulations to the Standing Committee of the National People's Congress for the record.
དོན་ཚན་༡༠༠། ཞིང་ཆེན་དང་ཐད་གཏོགས་གྲོང་སྡེའི་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་འདུ་དང་དེའི་རྒྱུ་ལས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་རྩ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་ཡིག་གཞན་ལ་ཡེ་ནས་མ་འགལ་བའི་ས་གནས་བཅའ་ཁྲིམས་བཟོ་ཆོག་ཅིང་། དེ་འདྲའི་ཁྲིམས་བཅས་པའི་རིགས་རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་རྒྱུན་ལས་ལྷན་ཚོགས་ལ་ཐོ་བཀོད་ཀྱི་ཆེད་དུ་སྙན་ཞུ་འབུལ་དགོས།
འདི་ནི་རང་རེས་སྤྲད་པའི་ཡིག་ཆའི་ནང་དུ་གསལ་བ་བཞིན་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་ལ་དམིགས་བསལ་མེད་པའི་སྐོར་ཞིག་རེད། འདིར་དངོས་སུ་བཤད་པ་བཞིན་ཞིང་ཆེན་ཁག་གིས་རྩ་ཁྲིམས་ལ་མ་འགལ་བའི་སྒོ་ནས་བཅའ་ཁྲིམས་བཟོ་ཆོག་པ་ལ་རྒྱལ་ཡོང་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་ལ་ཐོ་འགོད་ཀྱི་ཆེད་དུ་སྙན་ཞུ་ཙམ་ལས་ཆོག་མཆན་དགོས་ཀྱི་མེད་ཅིང་། རང་སྐྱོང་ཁག་གིས་དེ་ལྟར་བཅའ་ཁྲིམས་བཟོ་ཆོག་པར་བཤད་ཀྱང་། རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་གྱིས་ཆོག་མཆན་མེད་པར་ལག་སྟར་བྱེད་མི་ཆོག་པར་གཤམ་དུ་འོང་འགྱུར་གྱི་རྩ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་༡༡༥་པར་དངོས་སུ་གསལ་ཡོད།
བཅུ་བདུན་༽ Article 107. Local people's governments at and above the county level, within the limits of their authority as prescribed by law, conduct the administrative work concerning the economy, education, science, culture, public health, physical culture, urban and rural development, finance, civil affairs, public security, nationalities affairs, judicial administration, supervision and family planning in their respective administrative areas; issue decisions and orders; appoint, remove and train administrative functionaries, appraise their work and reward or punish them. People's governments of townships, nationality townships and towns carry out the resolutions of the people's congress at the corresponding level as well as the decisions and orders of the state administrative organs at the next higher level and conduct administrative work in their respective administrative areas. People's governments of provinces and municipalities directly under the Central Government decide on the establishment and geographic division of townships, nationality townships and towns.
དོན་ཚན་༡༠༧། ཆུས་རིམ་པ་ཡན་གྱི་སྲིད་གཞུང་གིས་རང་རང་གི་ས་གནས་སུ་ཁྲིམས་ཐོག་ནས་གཏན་ལ་ཕབས་པའི་དབང་ཚད་ནང་ཚུད་དུ་དཔལ་འབྱོར། ཤེས་ཡོན། ཚན་རིག རིག་གནས། མང་ཚོགས་འཕྲོད་བསྟེན། གཟུགས་ཅན་གྱི་རིག་གནས། གྲོང་དང་ལྗོངས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས། ནོར་སྲིད། མང་ཚོགས་བདེ་དོན། མང་ཚོགས་བདེ་འཇགས། མི་རིགས་ཀྱི་གནད་དོན། ཁྲིམས་འཛིན། འཆར་ལྡན་བུ་སྐྱེད་ཀྱི་བལྟ་རྟོགས་བཅས་ལ་ལས་དོན་སྒྲུབ་དགོས། ད་དུང་འཛིན་སྐྱོང་གི་ལས་བྱེད་གསར་བསྐོ། ཕྱིར་བསྡུ། སྦྱོང་བརྡར། ཆེ་བསྟོད། ཉེས་ཆད་བཅས་གཅོད་རྒྱུ་དང་། ཐག་གཅོད་ཀྱི་བཀའ་ཡིག་དང་སྒྲོག་པ་བཅས་བྱེད། གྲོང་བརྡལ་དང་། མི་རིགས་གྲོང་བརྡལ། གྲོང་བརྡལ་བཅས་ཀྱི་མི་མང་སྲིད་གཞུང་གིས་རིམ་པ་སོ་སོའི་མི་མང་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་གྲོས་ཆོད་ཁག་བརྒྱུད་བསྒྲགས་བྱེད་རྒྱུ་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་ཐག་གཅོད་ཀྱི་བཀའ་ཡིག་རིམ་པ་འོག་མར་བརྒྱུད་བསྒྲགས་དང་། རང་རང་གི་རིམ་པའི་འཛིན་སྐྱོང་གི་ལས་དོན་མཐའ་དག་གཉེར་རྒྱུ། ཞིང་ཆེན་ཁག་གི་མི་མང་སྲིད་གཞུང་དང་ཐད་གཏོགས་གྲོང་ཁྱེར་སྲིད་གཞུང་གིས་གྲོང་རྡལ་ས་བགོས་དང་། གྲོང་བརྡལ་དང་མི་རིགས་གྲོང་བརྡལ་ས་བགོས་བྱེད་རྒྱུ།
འདིར་རང་ཅག་ལ་ཐད་ཀར་འབྲེལ་བ་ནི་རང་ཅག་གིས་བོད་རིགས་ཡོངས་རྫོགས་འཛིན་སྐྱོང་གཅིག་གི་འོག་ལ་བསྡུ་རྒྱུ་དེ་རང་ཅག་གི་དམིགས་ཡུལ་ཡིན་ཟེར་བས་ད་ལྟའི་རྒྱ་ནག་གི་ཞིང་ཆེན་དང་རང་སྐྱོང་གི་ས་བགོས་ཁག་ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་དགོས་པ་ནི་གཡོལ་དུ་མེད། དེས་ན་དེ་གཏོང་བར་དབང་ཚད་ཀྱི་ལྟེ་བ་གང་དུ་གནས་འདུག དཔེར་ན་ཟི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་ལ་གྱི་དཀར་མཛེས་རང་སྐྱོལ་ཁུལ་དང་རྔ་བ་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གཉིས་ཀྱི་བར་ལ་ས་ཁུལ་ཆ་བགོས་བྱེད་པའི་དབང་ཆ་ཡོད་ན་ཡང་། རྔ་བ་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ལྟ་བུ་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ལྟ་བུ་ཞིང་ཆེན་གཞན་ལ་སྤྲོད་ཆོག་པའི་དབང་ཚད་གསལ་མི་འདུག
བཅོ་བརྒྱད་༽ Article 111. The residents' committees and villagers' committees established among urban and rural residents on the basis of their place of residence are mass organizations of self-management at the grass-roots level. The chairman, vice-chairmen and members of each residents' or villagers' committee are elected by the residents. The relationship between the residents' and villagers' committees and the grass-roots organs of state power is prescribed by law. The residents' and villagers' committees establish committees for people's mediation, public security, public health and other matters in order to manage public affairs and social services in their areas, mediate civil disputes, help maintain public order and convey residents' opinions and demands and make suggestions to the people's government.
དོན་ཚན་༡༡༡་པ། གཞི་རིམ་དུ་རང་སྐྱོང་ལག་ལེན་བྱས་ནས་ས་གནས་སོ་སོའི་བབས་ལ་བསྟུན་ནས་སྡོད་དམངས་ལྷན་ཚོགས་དང་གྲོང་མི་ལྷན་ཚོགས་རྩ་འཛུགས་བྱེད་རྒྱུ། ལྷན་ཚོགས་འདིའི་གཙོ་འཛིན་དང་གཙོ་འཛིན་གཞོན་པ་དང་ཚོགས་མི་རྣམས་སྡོད་དམངས་རྣམས་ཀྱིས་འདེམས་བསྐོ་བྱེད་རྒྱུ། སྡོད་དམངས་ལྷན་ཚོགས་དང་གྲོང་མི་ལྷན་ཚོགས། གཞི་རིམ་གྱི་སྲིད་གཞུང་གི་དབང་ཚད་རྣམས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ནི་ཁྲིམས་ལུགས་གཞིར་འཛིན་དགོས། སྡོད་དམངས་ལྷན་ཚོགས་དང་གྲོང་མི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་མང་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་དོན་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ། རྩོད་རྙོག་བར་འདུམ། སྒྲིག་ལམ་གནས་ཐབས། མི་མང་གི་བསམ་ཚུལ་གོང་རིམ་ལ་འབུལ་བ། བསམ་གྲོས་འདེབས་པ་སོགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་མི་མང་གི་བར་འབྲེལ་ཚོགས་ཆུང་། མང་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་ཚོགས་ཆུང་། མང་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་ཐང་ཚོགས་ཆུང་སོགས་འཛུགས་དགོས།
སྡོད་དམངས་ལྷན་ཚོགས་དང་གྲོང་མི་ལྷན་ཚོགས། གཞི་རིམ་གྱི་སྲིད་གཞུང་གི་དབང་ཚད་རྣམས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ནི་ཁྲིམས་ལུགས་གཞིར་འཛིན་དགོས། ཞེས་པ་འདིའི་ཁྲིམས་ལུགས་གཞིར་འཛིན་ས་དེ་གང་ཡིན་ཁོ་བོས་མ་ཤེས་པས་དམིགས་བསལ་བརྗོད་ཐབས་བྲལ་ཡང་། འདི་ལྟར་བྲིས་ཡོད་པ་ཡག་རྟགས་ཤིག་ཡིན་པར་མི་མཐོང་སྟེ། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་ཡོད་ཡོད་དང་འགྲིག་འགྲིག་མང་པོ་ཞིག་བྲིས་ནས་ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ཏུ་དེ་དག་ལ་ཆ་རྐྱེན་མང་པོ་ཞིག་སྤྲད་ནས་དེ་དག་མེད་མེད་དང་མི་འགྲིག་པར་བྱས་ཡོད་པ་རྒྱག་གི་སྲོལ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད། དཔེར་ན་རྩ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་༣༥་པ་དང་། ༣༧་པ། ༣༩་པ། ༤༡་པ་བཅས་ལ་གཟིགས་ནས་ད་ལྟའི་གནས་བབས་ལ་དཔྱད་པར་འཚལ།
བཅུ་དགུ་༽ Article 113. In the people's congress of an autonomous region, prefecture or county, in addition to the deputies of the nationality or nationalities exercising regional autonomy in the administrative area, the other nationalities inhabiting the area are also entitled to appropriate representation. The chairmanship and vice- chairmenships of the standing committee of the people's congress of an autonomous region, prefecture or county shall include a citizen or citizens of the nationality or nationalities exercising regional autonomy in the area concerned.
དོན་ཚན་༡༡༣་པ། རང་སྐྱོང་ཁུལ་དང་། རང་སྐྱོང་ཆུས་ཀྱི་རང་སྐྱོང་ས་གནས་མི་མང་འཐུས་ཚོགས་ཞིག་གི་ནང་དུ་ས་གནས་མི་རིགས་ཀྱི་འཐུས་མི་གཏོང་ཆོག་པའི་སྒང་དུ་ས་ཆ་དེར་གནས་པའི་མི་རིགས་ཚོ་ལ་ཡང་རང་རང་གི་འཐུས་མི་གཏོང་ཆོག་པའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད། རང་སྐྱོང་ས་གནས་ཀྱི་འཐུས་ཚོགས་རྒྱུན་ལས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གཙོ་འཛིན་རྒན་པ་དང་གཞོན་པ་གཉིས་ལ་རང་སྐྱོང་ས་གནས་དེའི་འབངས་མི་ཚུད་ཡོད་དགོས།
ས་གནས་འཐུས་མི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་རྒན་གཞོན་གང་རུང་གི་ནང་དུ་ས་གནས་ཀྱི་མི་ཚུད་དགོས་ཞེས་པ་ཙམ་ལས་ངེས་པར་དུ་ཡིན་དགོས་པའི་ནན་བཤད་མི་འདུག ལར་ནས་ས་གནས་འཐུ་མི་ཚོགས་འདུ་ལ་དབང་ཆ་གང་ཡང་མེད། ཡོངས་རྫོགས་དམར་ཤོག་གྲུང་ཆེའི་ཐག་གཅོད་པ་ཡིན་པས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་དབང་ཆ་སྲ་བརྟན་ངེས་པར་དུ་དགོས།
ཉི་ཤུ་༽ Article 115. The organs of self-government of autonomous regions, prefectures and counties exercise the functions and powers of local organs of state as specified in Section V of Chapter Three of the Constitution. At the same time, they exercise the right of autonomy within the limits of their authority as prescribed by the Constitution, the law of regional national autonomy and other laws, and implement the laws and policies of the state in the light of the existing local situation.
དོན་ཚན་༡༡༥་པ། རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་ལེའུ་གསུམ་པའི་སྡེ་ཚན་ལྔ་བའི་ནང་དུ་གསལ་བ་བཞིན་རང་སྐྱོང་ལྗོངས། ཁུལ། ཆུས་རྣམས་ཀྱིས་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་དབང་ཆ་དང་ལས་དོན་གཉེར་དགོས། དེ་བཞིན་རྩ་ཁྲིམས་དང་ས་གནས་མི་རིགས་རང་སྐྱོང་གི་བཅའ་ཁྲིམས་སོགས་ཁྲིམས་ཡིག་ཁག་ལ་གསལ་བ་བཞིན་རང་ཉིད་ཀྱི་ཚད་བཀག་གི་ནང་ཚུད་དུ་རང་སྐྱོང་བྱེད་པའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་ཅིང་། ད་ཡོད་ཀྱི་ས་གནས་ཀྱི་གནས་སྟངས་འོག་ཁྲིམས་དང་སྲིད་ཇུས་ལག་སྟར་བྱེད་ཆོག
རྩ་ཁྲིམས་ལེའུ་གསུམ་པའི་སྡེ་ཚན་ལྔ་བ་ནི་དོན་ཚན་༩༥་ནས་༡༡༡་བར་ཡིན།
ཉེར་གཅིག་༽ Article 116. People's congresses of national autonomous areas have the power to enact autonomy regulations and specific regulations in the light of the political, economic and cultural characteristics of the nationality or nationalities in the areas concerned. The autonomy regulations and specific regulations of autonomous regions shall be submitted to the Standing Committee of the National People's Congress for approval before they go into effect. Those of autonomous prefectures and counties shall be submitted to the standing committees of the people's congresses of provinces or autonomous regions for approval before they go into effect, and they shall be reported to the Standing Committee of the National People's Congress for the record.
དོན་ཚན་༡༡༦་པ། རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་ཁག་གི་མི་མང་འཐུས་མི་ལྷན་ཚོགས་ལ་ས་གནས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་། རིག་གནས། ཆབ་སྲིད་བཅས་ཀྱི་དམིགས་བསལ་གནས་བབས་ལ་གཞིགས་ནས་རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་ཡིག་དམིགས་བསལ་བ་བཟོ་བའི་དབང་ཚད་ཡོད། དེ་འདྲ་བའི་བཅའ་ཁྲིམས་བཟོས་ནས་ལག་ལེན་མ་སྟར་སྔོན་དུ་རྒྱ་ནག་མི་མང་འཐུས་མི་ལྷན་ཚོགས་རྒྱུན་ལས་ལྷན་ཚོགས་ལ་ཆོག་མཆན་བཀའ་ཁྲོལ་ཆེད་ཏུ་འབུལ་དགོས། ཡང་དེ་འདྲ་བའི་ཁྲིམས་ཡིག་རང་སྐྱོང་རྫོང་དང་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཁག་གིས་བཟོས་པ་རྣམས་ལག་ལེན་དུ་མ་སྟར་སྔོན་དུ་ཞིང་ཆེན་ནམ་ཡང་ན་ས་གནས་རང་སྐྱོང་གི་འཐུས་མིའི་རྒྱུན་ལས་ལྷན་ཚོགས་ལ་ཆོག་མཆན་བཀའ་ཁྲོལ་གྱི་ཆེད་དུ་འབུལ་དགོས་པ་དང་། དེ་ནས་རྒྱ་ནག་མི་མང་འཐུས་མི་ལྷན་ཚོགས་རྒྱུན་ལས་ལྷན་ཚོགས་ལ་ཐོ་བཀོད་ཀྱི་ཆེད་དུ་སྙན་ཞུ་འབུལ་དགོས།
འདིའི་སྐོར་ནི་རང་རེས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཕུལ་བའི་བསམ་འཆར་གྱི་ནང་དུ་ཡང་གསལ་ཡོད། གང་ལྟར་ཁྲིམས་བཟོའི་དབང་ཆ་མེད་པའི་རང་སྐྱོང་ངོ་མ་ཞིག་ནི་ཡོང་མི་ཤེས་ཤིང་། རང་སྐྱོང་གིས་ཁྲིམས་བཟོས་པ་དེ་ལ་དབུས་གཞུང་གིས་ཆོག་མཆན་ལ་ལྟོས་དགོས་ན་དེ་ནི་ཁྲིམས་བཟོའི་དབང་ཆ་མེད་པ་དང་གཅིག་པ་རེད། དམའ་མཐར་ཡང་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་དོན་ཚན་འདི་ལ་བཟོ་བཅོས་མ་བྱས་པར་དུ་དབུ་མའི་ལམ་ཡིན་ཞེས་བོད་དུ་ལོག་རྒྱུའི་ཁས་ལེན་བྱེད་པ་ནི་མིག་ལྡན་མེ་ནང་དུ་མཆོང་བ་དང་གཉིས་སུ་མེད་དོ།
ཉེར་གཉིས་༽ Article 127. The Supreme People's Court is the highest judicial organ. The Supreme People's Court supervises the administration of justice by the local people's courts at different levels and by the special people's courts; people's courts at higher levels supervise the administration of justice by those at lower levels.
དོན་ཚན་༡༢༧་པ། ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ནི་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་སྡེ་ཚན་མཐོ་ཤོས་དེ་རེད། དེས་རིམ་པ་སོ་སོའི་ས་གནས་མི་མང་ཁྲིམས་ཁང་ཁག་གི་ལས་དོན་དང་། དམིགས་བསལ་མི་མང་ཁྲིམས་ཁང་གི་ལས་དོན་ལ་བལྟ་རྟོགས་བྱེད་དགོས་པ་དང་། མི་མང་ཁྲིམས་ཁང་གོང་རིམ་གྱིས་རིམ་པ་འོག་མའི་མི་མང་ཁྲིམས་ཁང་གི་ལས་དོན་ལ་བལྟ་རྟོགས་བྱེད་དགོས་པ་ཡིན།
ཁྲིམས་ཀྱི་མདུན་སར་འདྲ་མཉམ་དང་རང་དབང་ཡོང་བར་ཁྲིམས་ཁང་རྣམས་རང་རྐྱ་བ་ཡིན་དགོས་པ་ནི་དམངས་གཙོའི་སྒྲོམ་གཞིའི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་ཞིག་རེད། འདིར་ཁྲིམས་ཁང་སོ་སོ་གཅིག་འོག་གཅིག་ཏུ་བཟོས་པ་འདིས་རང་རེའི་མི་དམངས་ཀྱི་བདེ་སྡུག་ལ་དོན་དམ་གྱི་ཉན་མཁན་ཞིག་མི་འབྱུང་བའི་ར་བ་ཡོངས་སུ་བསྐྲུན་ཡོད། འདིར་བསམ་ན་ཡང་བློ་འཚབ་སྐྱེ་འོང་ཞིག་འདུག དེས་ན་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞིའི་ནང་དུ་སྡོད་འདོད་ཡོད་ཅེས་གསུང་ན་འདི་འདྲ་བའི་ལྕགས་སྲེག་གི་སྒྲོམ་གཞིར་སྡོད་འདོད་ཡོད་ཅེས་པ་དང་དོན་གཅིག་ཡིན་པ་མཁྱེན་དགོས་ཀྱི་འདུག་གོ།
གོང་གི་དེ་དག་ནི་བདག་ལ་སེམས་ཁྲལ་ཡོད་པའི་དོན་རྣམས་ཡིན། རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་བོད་འགྱུར་མ་དངོས་དེ་བདག་ལག་ཏུ་མ་སོན་པས་འགྱུར་བ་མ་བཟང་བ་དང་། ཆ་མ་ཚང་བ། ད་དུང་འདིར་མ་འདུས་པའི་སེམས་ཁྲལ་བྱེད་དགོས་པའི་གཞི་དེ་འདྲ་ནི་ངེས་པར་དུ་ཡོད་ངེས། ད་དུང་ས་གནས་རང་སྐྱོང་གི་བཅའ་ཁྲིམས་སོགས་ཁྲིམས་ཡིག་གཞན་དག་ཀྱང་ཁོ་བོའི་ལག་ཏུ་མ་སོན། གང་ལྟར་དེ་དག་རྩ་ཁྲིམས་ནང་དུ་མ་མཐུན་པ་ཞིག་ཡོད་མི་ཆོག་པས་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་དོན་ཚན་རྣམས་ཕྱོགས་སྟོན་བྱས་པས་འཐུས་པར་བསམ་པ་ཡིན། རྩ་ཁྲིམས་ནང་དུ་ད་དུང་རང་རེར་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་སེམས་ཁྲལ་འབྱུང་བའི་དོན་ཚན་མང་དག་ཡོད་ངེས་པ་དེ་དག་ཡོད་ཚད་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པའི་དུས་ཚོད་མི་འདུག་མོད་འདི་དག་གིས་ཟུར་ཙམ་མཐོང་ཐུབ་པར་རེ་བ་ཡིན།